بررسی اثر تغییرات قیمت جهانی غذا بر قیمت مواد غذایی در ایران
کد مقاله : 1144-13CIAES (R1)
نویسندگان
ابراهیم جاودان *1، مهدی شعبان زاده خوشرودی2، شهیاد آبنار3
1عضو هیئت علمی (استادیار اقتصاد کشاورزی)
2استادیار اقتصاد کشاورزی، موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران
3دکتری اقتصاد کشاورزی و مدرس دانشگاه
چکیده مقاله
تغییرات قیمت جهانی غذا در دو دهه اخیر، همواره از موضوعات مهم پیش روی کشورهای مختلف به ویژه کشورهای واردکننده مواد غذایی بوده است. به ویژه اینکه آثار آن در کشورهای با سطح درآمد پایین‏ نمود بیشتری پیدا کرده و در مطالعات متعددی مورد بررسی قرار گرفته است. ایران بخشی از مواد غذایی و همچنین بخشی از نهاده‏های موردنیاز برای تولیدمحصولات کشاورزی خود را از سایر کشورها وارد می‏کند. بنابراین، همواره در معرض شوک‎ها و نوسانات بازار جهانی موادغذایی قراردارد. از سوی دیگر موادغذایی به دلیل سهم قابل توجه در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی، نقش چشمگیری در شکل‏گیری تورم کل در اقتصاد ایران دارند. از این رو بررسی ارتباط تغییرات قیمت جهانی با قیمت‏های داخلی حائز اهمیت است؛ در این راستا، مطالعه حاضر به بررسی اثر تغییرات قیمت جهانی مواد غذایی بر قیمت‏های داخلی آن پرداخته است. برای دستیابی به این هدف از داده‏های فصلی دوره 1401-1385 و الگوی NARDL استفاده شده است. یافته‏های این پژوهش نشان داد که واکنش شاخص قیمت مواد غذایی به تغییرات افزایشی و کاهشی قیمت جهانی غذا متفاوت است. بر این اساس، با افزایش یک درصدی در قیمت جهانی مواد غذایی، قیمت غذا در ایران، 58/0 درصد در بلندمدت افزایش می‏یابد. این در حالی است که کاهش قیمت جهانی غذا، اثر معنی‏داری بر قیمت مواد غذایی در ایران ندارد. علاوه بر این، متغیرهای نرخ ارز و حجم پول نیز اثر معنی‏داری بر قیمت مواد غذایی در ایران داشته و در بلندمدت منجر به افزایش قیمت مواد غذایی می‏شوند. با توجه به نتایج، باید استفاده از ابزارهای سیاست پولی با توجه به مقدار ضریب آن در مقایسه با نرخ ارز در اولویت قرار گیرد. همچنین تسریع در روند واردات کالاهای کشاورزی مورد نیاز می‏تواند به انتقال تغییرات نزولی قیمت جهانی مواد غذایی به قیمت داخلی و کاهش آن کمک کند.
کلیدواژه ها
قیمت داخلی، قیمت جهانی، مواد غذایی، الگوی خودتوضیح با وقفه‏های گسترده غیرخطی (NARDL)، ایران
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی