| اولویت بندی اقدامات و آثار توسعه پایدار احیای قنات |
| کد مقاله : 1162-13CIAES (R1) |
| نویسندگان |
|
نازنین یوسفیان *1، ناصر شاهنوشی2، علی فیروز زارع .3، صالح تقوائیان4 1دانشگاه فردوسی 2استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد 3استادیار دانشگاه فردوسی مشهد 4دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه نبرسکا |
| چکیده مقاله |
| افت سطح آب‌های زیرزمینی یکی از مهمترین چالش‌های زیست‌محیطی است که توسعه پایدار دشت فریمان-تربت جام را با اختلال روبرو کرده است. مشکلات آبی در این دشت ناشی از سیاست‌های نامناسبی است که طی سال‌های متمادی اجرا شده است. احیای تکنولوژی بومی که منطبق با شرایط اقلیمی و هیدرولوژیک آبخوان است، می‌تواند پایداری دشت را در درازمدت تضمین نماید. مطالعه حاضر مهمترین اقدامات مرتبط با احیای قنات و همچنین آثار توسعه پایدار احیای قنات در منطقه مورد مطالعه را شناسایی و سپس با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره به رتبه-بندی آنها پرداخته است. نتایج حاصل از رتبه‌بندی نشان می‌دهد که اقدام کاهش بهره برداری از منابع آب و تغییر الگوی کشت برای احیای قنات و همچنین حفظ تعادل آبخوان اولویت دار می باشند. به علاوه، مولفه مشارکت از بعد اجتماعی، مولفه حفظ و ارتقای کمی منابع آبی از بعد زیست‌محیطی و مولفه‌ی بهبود درآمد بهره‌برداران از بعد اقتصادی رتبه اول را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین نتایج تبیین‌گر این موضوع می‌باشد که احیای قنات‌ها نقش مهمی در ارتقای تمامی مولفه‌های شناسایی شده دارند و می‌توانند به پیشبرد روند توسعه پایدار دشت کمک نمایند. در این راستا با استفاده از یافته‌های پژوهش، بازدیدهای میدانی و مصاحبه با ذینفعان و ذی‌مدخلان پیشنهاداتی جهت تسریع دستیابی به این آثار ارائه شده است، که از جمله می‌توان به ارائه تسهیلات کم‌بهره به افراد محلی، تشکیل انجمن‌هایی با محوریت مشارکت افراد محلی، حفظ حریم قنات و توسعه زیرساخت‌های آب‌رسانی اشاره کرد. |
| کلیدواژه ها |
| قنات، توسعه پایدار، تکنیک های تصمیم گیری، آب |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |