| اثر خشکسالی و نوسانات جریان رودخانه هیرمند بر تولید و کاربری اراضی کشاورزی سیستان |
| کد مقاله : 1020-13CIAES (R1) |
| نویسندگان |
|
محمود احمدپور برازجانی *1، محدثه میر2 1عضور هیأت علمی، گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل 2دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل |
| چکیده مقاله |
| خشکسالی، از جمله بلایای طبیعی است که در بسیاری از مناطق جهان پدیدار می شود و بیشترین پیامدهای منفی آن در بخش کشاورزی ظاهر می شود. در پژوهش حاضر، اثر خشکسالی و نوسانات آورد رودخانه هیرمند بر تولیدات کشاورزی و تغییر کاربری اراضی در منطقه سیستان بررسی شده است. بدین منظور، متغیرهای مقدار تولید کشاورزی، میزان بارندگی و مقدار آورد رودخانه هیرمند در این منطقه در بازه زمانی ۱۳۸۰ تا۱۴۰۰ تحلیل شد. به منظور بررسی وضعیت خشکسالی، میزان ضریب همبستگی بین تولید کشاورزی و شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و آورد رودخانه هیرمند محاسبه شد. همچنین با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره، تأثیر SPI و آورد رودخانه هیرمند بر مقدار تولید کشاورزی طی دوره فوق ارزیابی شد. سپس روند آینده خشکسالی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف پیش بینی گردید تا مشخص شود در ۱۰ سال آینده در صورت ادامه خشکسالی شدید، تولید کشاورزی چه تغییراتی خواهد داشت. نتایج نشان داد؛ ضریب همبستگی تولید کشاورزی با SPI و آورد رودخانه هیرمند به ترتیب برابر ۱۷/۰و ۷۸/۰ است که نشان می‌دهد هر دو متغیر همبستگی مثبت و معناداری با مقدار تولید دارند. نتایج تخمین مدل رگرسیونی چند متغیره نیز نشان داد که ۷۰ درصد تغییرات مقدار تولیدات کشاورزی بوسیله SPI و آورد رودخانه هیرمند توضیح داده می شود. علاوه بر آن، نتایج پیش بینی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف نشان داد در صورت ادامه خشکسالی، فعالیت کشاورزی در سیستان کاهش چشمگیری می‌یابد و این روند، برنامهریزی به منظور مقابله با خشکسالی و کاهش اثرات منفی آن بر کشاورزی را ضروری می نماید. |
| کلیدواژه ها |
| پیش بینی زنجیره مارکوف، رگرسیون چند متغیره، ضریب همبستگی، شاخص SPI، سلول‌های خودکار |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |