اثر تغییر اقلیم بر ردپای بوم شناختی بخش کشاورزی و صنایع غذایی

کد مقاله : 1121-13CIAES (R1)

نویسندگان

زکریا فرج زاده *، علیرضا کشاورز دانشگاه شیراز

چکیده مقاله

اثرات تغییر اقلیم در دهه‌های اخیر، به ویژه برای کشورهای درحال‌توسعه افزایش یافته است. در این میان بخش کشاورزی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تغییر تولید، مهم‌ترین متغیر مورد توجه در بین فعالیت‌ها است در-حالی‌که برخی ویژگی‌ها، به‌ویژه ویژگی‌های بوم‌شناختی و محیط‌زیستی، اثرات اعمال شده توسط تغییر اقلیم را منعکس نمی‌کند. در میان معیارها، ردپای بوم‌شناختی نه تنها شرایط بوم‌شناختی را بیان می‌کند، بلکه پیوندی میان مفاهیم اقتصادی و بوم‌شناختی ایجاد می‌کند. تمرکز این مطالعه بر بررسی پیامد‌های اقتصادی و بوم‌شناختی تغییر اقلیم در ایران است. در این تحقیق سناریوی ناهنجاری دما (شوک افزایش دما) برای بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر بخش‌ کشاورزی اقتصاد ایران ارزیابی شد. برای این منظور از ابزار مدل داده-ستانده استفاده شد. با توجه به ماهیت پویای تغییر اقلیم، با استفاده از این مدل در شکل پویا برای یک دوره 40 ساله شبیه‌سازی انجام شده است. نتایج این مطالعه بیانگر رشد سالانه 46/2% ردپای بوم‌شناختی بخش کشاورزی ایران بدون درنظر گرفتن اثرات تغییر اقلیم است که با درنظر گرفتن سناریوهای تغییر اقلیم این عدد به 81/0% تا 63/1% کاهش خواهد یافت. تغییر اقلیم، طی افق چهل ساله، منجر به کاهش رشد ردپای بوم‌شناختی بخش کشاورزی ایران خواهد شد. این امر هرچند که از زاویه تخریب بوم‌شناختی، مفید ارزیابی می‌شود اما باید توجه داشت که ریشه این کاهش در از بین رفتن ظرفیت‌های تولید است. در میان زیربخش‌های کشاورزی نیز صنایع غذایی حدود یک سوم از ردپای بوم‌شناختی را شامل می‌شود و در کنار زیربخش دام‌و‌طیور این سهم به نیمی از کل ردپای زیربخش‌های منتخب بالغ خواهد شد.

کلیدواژه ها

تغییر اقلیم، ردپای بوم شناختی، داده-ستانده، ایران

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی