تحلیل و مقایسه کارایی و بهره‌وری انرژی گندم در کشور طی دوره 1379 تا 1398

کد مقاله : 1172-13CIAES (R2)

نویسندگان

نگار صادقیان، سعید یزدانی *، حامد رفیعی دانشگاه تهران

چکیده مقاله

در ایران بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش‌های مصرف کننده انرژی و از طرفی تأمین کننده امنیت غذایی، نیازمند بررسی الگوی مصرف انرژی و برنامه‌ریزی جهت کارآمدی این مصارف می‌باشد، نظر به سهم 50 درصدی سطح زیرکشت محصول گندم در کل کشور این مطالعه به تحلیل و مقایسه کارایی و بهره‌وری انرژی گندم در کشور طی سال‌های 1379 تا 1398 پرداخته است. به همین منظور ابتدا انرژی‌های ورودی و خروجی، تجدید پذیر، تجدید ناپذیر در یک هکتار کشت گندم برای 20 سال، به تفکیک استان محاسبه شد و در گام بعد، کارایی و بهره‌وری انرژی به تفکیک هر سال و هر استان برآورد گردید، در آخر استان‌های کشور بر اساس شاخص کارایی انرژی با استفاده از قضیه حد مرکزی در پنج خوشه (بسیار بالا، بالا، متوسط، پایین و بسیار پایین) خوشه بندی شدند. نتایج نشان داد که در کشت گندم به ترتیب استان‌های گلستان، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر بیش‌ترین کارایی در مصارف انرژی و استان‌های خراسان جنوبی، خوزستان و کرمان بیش‌ترین بهره‌وری انرژی را داشته‌اند. با توجه به شاخص‌های کارایی و بهره‌وری انرژی، استان‌هایی که بهره‌وری انرژی بالایی داشتند وضعیت پایدارتری نسبت به سایر استان‌ها داشته‌اند زیرا افزایش بهره‌وری انرژی در واحد سطح باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود بنابراین مطابق ماده (32) قانون افزایش بهره‌وری مصوب سال 1389 بند الف، پیشنهاد می‌شود که سیاست گذار به واحدهای بهره‌ور در حوزه انرژی، پاداش بهره‌وری به صورت پرداخت مستقیم در نظر بگیرد، این اتفاق در بلندمدت باعث افزایش استان‌های دارای بهره‌وری انرژی در کشور خواهد شد. استان‌هایی که کارایی و بهره‌وری انرژی پایین و همچنین مازاد در مصارف انرژی داشتند تهدید کننده‌ترین استان‌ها هستند که علاوه بر اینکه تدوین الگوی مصرف انرژی در این استان‌ها ضروریست می‌توان از ابزارهایی نظیر مالیات سبز هم در آینده برای این استان‌ها استفاده شود.

کلیدواژه ها

انرژی گندم، کارایی انرژی، بهره‌وری انرژی

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی