تحلیل همگرایی بهره‌وری بخش کشاورزی ایران و جهان

کد مقاله : 1203-13CIAES (R1)

نویسندگان

نگار صادقیان، شیوا غزنوی، حامد رفیعی * دانشگاه تهران

چکیده مقاله

در ایران نیز بخش کشاورزی اهمیت ویژه‌ای دارد. لذا تحلیل همگرایی این بخش در ایران و جهان می تواند دارای اهمیت باشد. به همین دلیل برای شناسایی رابطة تعادلی بلندمدت بین متغیرهای مدل (شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید) از روش هم‌انباشتگی جوهانسون – جوسلیوس استفاده شده که مبتنی بر برآورد حداکثر درست-نمایی است. پس از بررسی همگرایی بین بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران با بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی در سایر نقاط جهان، به رتبه بندی این شاخص طی سال‌های 1961 تا 2021 برای تمام کشورهای جهان پرداخته شد. بدین‌منظور براساس قضیۀ حد مرکزی می‌توان بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی را برای هر یک از کشورهای جهان به پنج گروه مختلف تقسیم‌بندی نمود. نتایج نشان داد که ایران تا سال 1991 در گروه دوم و در دسته کشورهای با بهره‌وری پایین، از سال 2001 تا 2011 با رشد بهره‌وری کل عوامل تولید، در گروه کشورهای با بهره‌وری متوسط و در سال 2021 با کاهش چشمگیر بهره‌وری کل عوامل تولید در گروه کشورهای بهره‌وری بسیار پایین قرار گرفته است. لذا بایستی ساختار الگوی بهره‌وری تغییر کند تا کشور بتواند دوباره در گروه کشورهای قدرتمند قرار گیرد. بررسی فیلتر هودریک پرسکات بهره‌وری ایران، جهان و کشورهای همگرا با ایران نیز نشان داد که بهره‌وری ایران برخلاف روند جهانی بهره‌وری، به خصوص در سال‌های پایانی مطالعه، روند نزولی داشته که نشان دهنده هدر رفت منابع در بخش کشاورزی بوده است.

کلیدواژه ها

همگرایی ، بهره وری، بخش کشاورزی، هودریک پرسکات

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی