بحران منابع آب: کمیابی ذاتی یا حکمرانی نامطلوب؟
کد مقاله : 1208-13CIAES (R1)
نویسندگان
مصطفی بنی اسدی *
استادیار اقتصاد کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
چکیده مقاله
افزایش تقاضا برای منابع آب، به‌دلایل مختلف از جمله افزایش تقاضا برای مواد غذایی، منجر به برداشت بیش از حد از منابع آب در تمام دنیا شده است. کشور ایران نیز از این امر مستثنی نبوده و با توجه به وضعیت خاص اقلیمی و قرار گرفتن در منطقه خشک جهان با بارندگی کمتر از متوسط جهانی و بالا بودن میزان تبخیر و محدودیت عرضه منابع آب در کشور، با تنش‌ها و بحران کمبود آب مواجه شده است. از سوی دیگر، مدیریت منابع آب در کشور برای مقابله با محدودیت منابع آب، بیشتر به‌دنبال حل مسئله آب از طریق رویکرد فنی-مهندسی، انتقال آب، سد سازی و پروژه‌های سازه‌ای بوده است. این در حالی است که مشکل اصلی منابع آب در کشور، مصارف بیش از منابع، وجود حکمرانی بد و نامطلوب و سیستم مدیریتی ناکارآمد است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی وضعیت موجود مدیریت و حکمرانی منابع آب در کشور و مقایسه آن با مولفه‌های حکمرانی خوب است. برای این منظور، ابتدا مولفه‌های حکمرانی خوب براساس ادبیات موضصوع تبیین می‌شود و سپس براساس شاخص‌های معرفی‌شده به بررسی وضعیت حکمرانی در ایران و دلایل بروز بحران منابع آب پرداخته می‌شود و در نهایت راهکارها و راهبردهای برون‌رفت از این چالش ارائه خواهد شد. از مهمترین نتایج و پیشنهادات ارائه شده در این مطالعه می‌توان به اصلاحات نهادی و تدوین ترتیبات نهادی مناسب، یکپارچه‌سازی مدیریت منابع آب، تقویت مشارکت مردمی و واگذاری مدیریت به مردم در سطح حوضه‌های آبریز، افزایش شفافیت و پاسخگویی، مشارکت ذی‌نفعان در نظارت و اجرا و اصلاح نظام داده و اطلاعات اشاره کرد..
کلیدواژه ها
حکمرانی خوب، ترتیبات نهادی، مدیریت یکپارچه، مشارکت ذینفعان، منابع آب
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی