تعیین کننده‌های ردپای اکولوژیک در ایران: کاربرد مدل خودتوضیحی با وقفه‌های گسترده
کد مقاله : 1245-13CIAES
نویسندگان
قاسم لیانی *1، سجاد بهروزی2، ولید بنی نعامه2، ایمان اسماعیلی2
1عضو هیات علمی گروه مدیریت و توسعه روستایی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
2گروه مدیریت و توسعه روستایی دانشگاه شهرکرد
چکیده مقاله
تاکنون شاخص‌های مختلفی جهت بررسی میزان تخریب محیط زیست و پایداری آن معرفی شد. شاخص ردپای اکولوژیک یک شاخص پایداری است که میزان مصرف انسان و اثر این مصرف را بر محیط زیست ارزیابی می‌کند. ردپای اکولوژیکی از جدیدترین تلاش‌ها برای نشان دادن کمی و عملی اثر انسان بر محیط است. در این مطالعه تلاش شد تا بر اساس مفهوم فرضیه زیست محیطی کوزنتس، عوامل تعیین کننده ردپای اکولوژیک در ایران شناسایی شود. داده‌های مورد نیاز در این تحقیق بصورت سری زمانی و طی دوره 2020-1970 جمع آوری و برای برآورد مدل از الگوی خودتوضیحی با وقفه‌های گسترده استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد اثر متغیر مصرف انرژی، تجارت بین الملل، رشد اقتصادی، کاهش منابع طبیعی بر شاخص ردپای اکولوژیک معنی دار است. ضریب برآورد متغیر مصرف انرژی و آزادسازی تجاری در بلندمدت به ترتیب معادل 92/0 و 22/0- بدست آمد. با توجه به تاثیر مثبت مصرف انرژی در ایران بر شاخص ردپای اکولوژیک، کاهش یارانه به نهاده انرژی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر توصیه می‌شود. از آن‌‌جا که افزایش سطح تجارت در ایران با کاهش ردپای اکولوژی همراه است، بنابراین توسعه روابط تجاری و تخصیص مبتنی بر بازار می‌تواند بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. در این راستا یکی از سیاست‌های پیشنهادی این است که ایران واردات کالاهایی را در روابط تجاری مدنظر قرار دهد که تولید آن‌ها در داخل آلاینده‌ی بیشتری منتشر می‌کنند. بر اساس نتایج لازم است سیاست‌های کشور همراه با رشد اقتصادی، مصرف انرژی، تجارت بین الملل، برداشت از منابع طبیعی و چشم اندازهای تراکم جمعیت باید به سمت توسعه پایدار با کاهش اثرات این متغیرها بر محیط زیست به ویژه ردپای اکولوژیک مورد بازنگری قرار گیرد.
کلیدواژه ها
مصرف انرژی، رشد جمعیت، تجارت، ردپای اکولوژیک
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر